Cây nở ngày đất là một loại cây dại nhưng khá quen thuộc với người dân Việt Nam do mọc nhiều ở vùng ven biển miền Trung, ven lối đi, đường tàu, những vùng đất khô; là loài cỏ phân nhiều nhánh, rễ to, lá không cuống, nhiều lông và có hoa màu trắng. Chỉ trong thời gian ngắn, cây nở ngày đất được bày bán khắp nơi ở TP HCM và nhanh chóng được nhiều người chú ý.


Đặc điểm cây nở ngày đất:

Cây nở ngày đất mọc hoang dọc theo các đường đi và trên đất khô ở nhiều nơi. Thu hái toàn cây quanh năm. Nở ngày đất mọc ở những vùng đất khô cằn, nhất là ở Bình Thuận thì đặc biệt có dinh dưỡng tốt hơn.

Ngoài ra, trong dân gian vùng Bình Thuận, cây Nở ngày đất được nhân dân và các thầy thuốc Nam sử dụng làm thuốc từ rất lâu đời, người ta dùng rễ sắc uống trị ho, cảm cúm và toàn cây sắc uống tiêu độc.

Tên khoa học là Gomphrena thuộc họ rau dền Amaranthacease, Bộ Cẩm chướng Caryophyllales, Cây mọc hoang thân thảo, có phiến lá dầy mọc đối xứng nhau, nhiều lông, và cuống lá nhỏ, một cành thường cho ra 5 -7 lá. Hoa cây nở ngày đất màu trắng, giống hoa cỏ lau nhưng nhỏ, cánh hoa cứng và thon ngọn, nhụy có màu nâu, cây ra hoa quanh năm, và cho nhiều quả. Cây nở ngày đất được phân bố nhiều trên thế giới, điển hình khu vực Châu á, như Trung Quốc, Thái Lan, Camphuchia… Tại việt nam cây nở ngày đất mọc hoang ở nhiều khu vực khô, đồi núi phổ biến là phía Tây Nam và miền trung.

Cây nở ngày đất có 2 loại : một loại hoa màu đỏ và một loại hoa màu trắng. Trong đông y sử dụng cây có hoa màu trằng là chủ yếu.

Cây nở ngày đất mỗi vùng miền có chất lượng khác nhau, xưa nay miền trung là nơi cấp các loại dược liệu nhiều nhất và chất lượng tốt nhất, chính vì thế cây nở ngày đất tại khu vực miền trung cũng cho chất lượng tốt nhất.

Theo bác sĩ Trần Văn Năm, Phó Viện trưởng Viện Y Dược học Dân tộc TP HCM, cây nở ngày đất thuộc chi Gomphrena và có rất nhiều loài như: globosa, celosiosides, rubra… họ rau dền (amaranthaceae). Hiện trên nhiều tuyến đường ở TP HCM có bán loài cây với hoa trắng, thân màu tím, lá có nhiều lông mịn… có thể thuộc chi Celosiosides. Theo một số sách dược liệu trong và ngoài nước thì cây nở ngày đất có tác dụng trị ho, hen suyễn, sốt ở trẻ em, huyết trắng ở phụ nữ, chống vi khuẩn, thiếu máu, bị mệt mỏi, hạ sốt, kháng viêm, hạn chế phát triển của một số loại vi khuẩn, lợi tiểu, chống ôxy hóa…

“Đây là loại cây có dược tính, dùng cây nở ngày đất làm thuốc được và có thể có lợi với một số bệnh. Tuy nhiên, loại cây này chưa được sử dụng phổ biến trong giới thầy thuốc y học cổ truyền hiện tại và chỉ sử dụng theo kinh nghiệm, chưa được nghiên cứu về độc tính, tác dụng dược lý lâm sàng cũng như chỉ định điều trị riêng đối với 2 loại bệnh đái tháo đường và gout” - bác sĩ Trần Văn Năm cho hay.

Còn theo lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu TP HCM), thông tin cây nở ngày đất chữa được bệnh gout, đái tháo đường thuộc dạng “rỉ tai” trong dân gian và đánh giá loại cây này đang bị đồn thổi quá lên về công dụng như đã từng xảy ra với cây hoàn ngọc, lược vàng, xáo tam phân, lô hội… trước đây. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể dùng thử nhưng không được chủ quan mà phải vừa uống vừa thăm dò phản ứng của cơ thể để điều chỉnh kịp thời.

Ông Nguyễn Đức Nghĩa cũng lưu ý đây là loài cây thuộc nhóm thanh nhiệt, giải độc nên người hư hàn, dễ bị tiêu chảy nên thận trọng khi sử dụng.

Về thông tin cây nở ngày đất có thể chữa được bệnh tiểu đường, gút, theo BS. Trần Ngọc Lương - PGĐ phụ trách BV Nội tiết TW, người bệnh, nhất là người bệnh đang điều trị tiểu đường, không nên tự ý tin dùng thay thế thuốc chữa tiểu đường, gout đã được thầy thuốc chỉ định sau khi thăm khám. BS. Lương cũng nhấn mạnh, không có cây thuốc nam nào có thể điều trị khỏi bệnh mà chỉ có tác dụng hỗ trợ trong điều trị bệnh.